Her bir insanın fiziksel özellikleri birbirinden farklıdır. Bu farklılıkların başında da göz renkleri gelmektedir. Göz renkleri, anne ve babadan geçen genetik özellikler sonucunda belirlenir. Anne ve babadan baskın genler alan bir çocuğun göz rengi kahverengi olurken, resesif genler alındığında gözler daha açık renkli olabilir. Ancak göz renginin oluşumu bu kadar basit değildir.

Göz renkleri oldukça karmaşık bir genetik yapıya sahiptir ve detaylı bir şekilde açıklanması zordur. Nadiren görülen göz renklerini açıklamak için henüz yeterli bilimsel tezler ileri sürülememiştir. Göz rengi, anne ve babadan çocuklara gen yoluyla, çoklu gen etkileşimleri sonucunda meydana gelen karmaşık bir özelliktir. Bazı göz renkleri nadir görülmektedir ve bu nadirliğin sebepleri arasında:

Bu durum, söz konusu genlerin diğer baskın genler tarafından baskılandığı anlamına gelir. Ancak, bir insanın göz renginden sorumlu genlerin ne derece etkili olduğu henüz tam olarak bilinmemektedir ve bu alandaki araştırmalar devam etmektedir.

Göze rengini veren kısım iris olarak adlandırılır. Göz rengi de irisin pigmentasyonu ve iriste ışığın yansıması olmak üzere iki faktöre bağlı olarak meydana gelir. İris, melanin adı verilen kahverengi pigment ve lipokrom adı verilen sarı tonda bir pigment olmak üzere iki farklı pigment içerir. Pigmentlerin iris üzerindeki yoğunluğu göz renklerini oluşturur.

İris hücrelerinde melanin pigmenti daha fazla ise koyu renkli gözler ortaya çıkar. Nadir görülen göz renklerinin nasıl oluştuğuna dair tartışmalar ise hala sonuçlanmamıştır. Dünyada en nadir görülen göz renkleri arasında:

bulunmaktadır.

Özellikle yırtıcı hayvan türlerinde sık olarak rastlanan bir göz rengidir. Çita, kartal, aslan, kurt ve baykuşların gözlerinde sık görülen bir renktir. Kehribar renginin biraz daha açık tonlarına amber rengi denir. Amber rengi gözlere sahip insan yok denilebilir. Bu renk baykuş gözlerinin rengidir. Her ne kadar insanlarda kehribar gözlü kişilere baykuş gözlü denilmiş olsa da amber renkli gözlüler de denilebilir. Sarı, turuncu, açık kahverengi ve altın renklerinin tonlarını barındırır. Bu göz rengine sahip olan kişilerin gözleri güneşe çıktığında turuncu tonlarında belirir ve oldukça nadir görülen göz renkleri arasında yer alır.

İristeki melanin pigment yoğunluğunun az olması ve içeriğinde yağ barındıran lipokrom adlı farklı bir pigmentin orta yoğunlukta olması dolayısıyla yeşil renk meydana gelir. Eğer irisin yapısında lipokrom bulunmazsa göz renkleri mavi olurdu. Yeşil gözlü olarak doğan bebeklerin sayısı az olduğu için bu göz rengi nadir görülen göz rengi grubuna girmektedir. Orta Doğu ve Asya insanlarına göre Avrupa'daki insanlarda daha fazla görülen bir göz rengidir. Pigmentlerde meydana gelen sarı tondaki kısımlar çok az sayıda melanin pigmentlerinin meydana getirdiği mavi renkle birleşince yeşil renk ortaya çıkar.

Ela göz rengi, kehribar, yeşil ya da kehribar, mavi renklerinin karışımından oluşur. Ela gözlü kişilerin gözlerinde az sayıda melanin ve lipokrom pigmentleri bulunur.

Her ne kadar siyah olarak gözükse de aslında gözleri bu renk olan kişiler yakından görüldüğünde gözlerinin kahverenginin en koyu tonuna sahip olduğu anlaşılabilir.

Nadir görülen başka bir göz rengi de gri ton göz rengidir. Gümüş rengine benzemektedir ve daha çok açık maviyi andırır. Bu göz rengine sahip kişilerde kimi zaman göz hafif yeşil tonlarda da görülebilir. Bu kişilerde melanin ve lipokrom yaygın halde bulunur. Halk arasında bu gözlere "çakır göz" denmektedir.